Η «Διεθνής» στα ποντιακά.
Ο Βλάσης Αγτζίδης κατέγραψε (τόσο στην ποντιακή διάλεκτο όσο και στη δημοτική) και δημοσίευσε τη «Διεθνή» που τραγουδούσαν οι Έλληνες Πόντιοι στην ΕΣΣΔ τον Μεσοπόλεμο. Ο Νίκος Αποστολίδης, φιλόλογος στην Κατερίνη, έπαιξε στη λύρα του και τραγούδησε αυτή την άγνωστη στους υπόλοιπους εκδοχή της «Διεθνούς». Με την απόδοση στη δημοτική γλώσσα, ξεκινούσε κάθε μέρα το ελληνικό σοβιετικό σχολείο, έως ότου το 1937 η ελληνική εκπαίδευση στην ΕΣΣΔ απαγορεύτηκε και τα σχολεία έκλεισαν.
Κανάλι 
Eξαιρετικά ενδιαφέρον. Πότε μεταφράστηκε στην ποντιακή ή στη δημοτική και από ποιoύς; Σε τι πλαίσιο;
Καναλιώτη είσαι πρωτοπόρος.
Ανέβασες ένα εξαιρετικό κομμάτι σε παγκόσμια (μεταπολεμική) πρώτη εκτέλεση.
Δεν ξέρω τι φταίει, αλλά δεν μου εμφανίζει το video.
Ελπίζω να λυθεί σύντομα το πρόβλημα για να μπορέσω να ακούσω το ντοκουμέντο
Καναλιώτη ευχαριστούμε για την ανθ’ημών κατασκευή τούτου του εξαιρετικού βίντεο.
Για το ιστορικό γεγονός που περιγράφεις: «…έως ότου το 1937 η ελληνική εκπαίδευση στην ΕΣΣΔ απαγορεύτηκε και τα σχολεία έκλεισαν» υπα΄ρχουν παρακάτω πολλά στοιχεία:
Μ-π
Η εκτέλεση του ύμνου της Κομμουνιστικής Διεθνούς από το Νίκο Αποστολίδη βασίστηκε σε μια προσπάθεια να παρουσιαστούν ενιαία οι δύο ελληνικές σοβιετικές εκδοχές της Διεθνούς: στα ποντιακά και στη δημοτική.
Οι στίχοι της Διεθνούς στα ποντιακά μεταφράστηκαν από έναν Πόντιο κομμουνιστή του Καυκάσου τον Η. Κ. Χιώτη. Ο Χιώτης ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσίας από το 1904 και είχε σημαντική δράση κατά την κατάληψη της Αμπχαζίας απ’ τους μπολσεβίκους. Εκτελέστηκε από τους οπαδούς του Μπέρια κατά την έναρξη των σταλινικών διώξεων (1937) μαζί με όλη την κομματική ηγεσία των Ελλήνων της Αμπχαζίας.
(‘κ’=’κι=ουκί, νε=ούτε, ψαλαφούμε=ψάχνουμε, ζητάμε)
—————————————–
Επίσης, η Διεθνής τραγουδιόταν και στη δημοτική σε μετάφραση του Γιάγκου Κανονίδη. Αυτή η μορφή της Διεθνούς, τραγουδιόταν κάθε πρωί στα ελληνικά σοβιετικά σχολεία πριν την έναρξη των μαθημάτων:
Ο Γιάγκος Κανονίδης ήταν ένας σημαντικός διανοούμενος του σοβιετικού ελληνισμού. Γεννημένος στον Πόντο, ήταν απ’ αυτούς που εξέφρασαν τις νέες ιδεολογικές αναζητήσεις και συγκρούστηκαν με την παραδοσιακή ελληνική διανόηση της Τραπεζούντας στις αρχές του 20 αιώνα. Με αφορμή τη συγγραφή ενός σκληρού άρθρου κατά του μητροπολίτη Χρύσανθου με τον τίτλο «Οι χουλιγκάνοι του Χλωμού Άστεως», αναγκάστηκε να καταφύγει στη Ρωσία και να αναζητήσει δουλειά ως δάσκαλος στο κοινοτικό ελληνικό σχολείο της Ανάπα.
Ο Γιάγκος Κανονίδης, εντάχθηκε νωρίς στο ρωσικό κομμουνιστικό κίνημα και δραστηριοποιήθηκε πολιτικά εντός των ελληνικών κομματικών οργανώσεων. Ήταν αδελφός του Κώστα Τοπχαρά (Κανονίδη), εκπαιδευτικού, συγγραφέα, παλιού δημοτικιστή και ηγετικό στέλεχος στην τάση των ποντιιστών (δηλαδή αυτών που επιθυμούσαν την ανάδειξη της ποντιακής διαλέκτους ως της επίσημης ελληνικής γλώσσας στην ΕΣΣΔ). Ο Γιάγκος Κανονίδης ήταν γνωστός με τα λογοτεχνικά ψευδώνυμα «Δάμων Εριστέας», «Γιάννης Ανατολίτης» και «Μασχαράνον». Μετέφρασε Ρώσους συγγραφείς στην ποντιακή. Από τις σημαντικότερες απόπειρες χρησιμοποίησης της ποντιακής ήταν η μεταγραφή των έργων του Ομήρου στη γλώσσα αυτή. Οι πρώιμοι στίχοι του ήταν ο οδηγός για τις μετέπειτα δημιουργίες:
Ο Γιάγκος Κανονίδης εκτελέστηκε κατά τη διάρκεια των σταλινικών διώξεων 1937-38.
(Βλάσης Αγτζίδης, Παρευξείνιος Διασπορά. Οι ελληνικές εγκαταστάσεις στις βορειοανατολικές ακτές του Εύξεινου Πόντου, Θεσσαλονίκη, 1997, σελ. 388-391, 418)
«Κανείς εμάς δεν θα γλώτωσει» το σωστό είναι «Κανείς εμάς δεν θα γλυτώσει..»
Αν΄βηκ και στο tvxs
http://tvxs.gr/node/67033
Κι απ’ ότι είδα πρώτη στο χορό η «Διανάντω» δηλαδή ο σταλινικός Γκίκας, από τις νεές κατασκευές του ΚΚΕ, που έχει πάρει εργολαβία -με το ψευδώνυμο «Ηρόδοτος»- την αιτιολόγηση του σταλινισμού, και παρακολουθεί σαν ασφαλίτης ότι σχετικό γράφεται και παρεμβαίνει πρώτος – μην και επηρεαστούν οι επιρροές και τα μέλη του ΚΚΕ απ’ τους «κακούς».
«Διαμάντω» και ξερό ψωμί 🙂
Μη στεναχωριέσαι Ματσουκάτη. Παλιά τους τέχνη κόσκινο
Δές:
-ΚΚΕ : Οι μισές αλήθειες του κυρίου Γκίκα
η φράση του συντάκτη του tvxs :
νομίζω ότι προκαλεί.
Βέβαια, από την άλλη, ο κ. Γκίκας πρέπει να προσπαθήσει να μας πει τι απέγιναν τουλάχιστον αυτοί που αναφέρονται στο σχόλιο δλδ οι Κ. Χιώτης και Γιάγκος Κανονίδης.
«…ο κ. Γκίκας πρέπει να προσπαθήσει να μας πει τι απέγιναν τουλάχιστον αυτοί που αναφέρονται στο σχόλιο δλδ οι Κ. Χιώτης και Γιάγκος Κανονίδης»
Και όχι μόνο αυτοί οι δύο, αλλά και τα μέλη του ΚΚΕ που είχαν καταφύγει στη Σοβιετική ενωση και εκτελέστηκαν. Όπως ο Μπεζεντάκος ή ο πατέρας του Ορέστη Κολοζόφ.
Και να μας πει βέβαια εάν στην Επιτροπή Ιστορίας του ΚΚΕ τραγουδάνε το τραγούδι του Μπεζεντάκου ή είναι κι αυτό απ’ τα απαγορευμένα.
ΣΟΝ ΠΑΛΙΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟΝ ΒΑΛΕΤΕ ΦΩΤΙΑ
———————————————–
Δείτε μια εκπληκτική απαγγελία ποντιακών στίχων με πρώτη τη Διεθνή από τον μπαρμπα Γιάννη Ταμτάκο ( http://pontosandaristera.wordpress.com/2008/01/07/7-1-2008/ )σε επιμέλεια του συγκροτήματος «Ωχρά Σπειροχέτη».
Ο μπαρμπα Γιάννης τις μοναχικές του ώρες συνήθιζε να τραγουδάει ή να απαγγέλει σε ένα μικρό παλιό κασετόφωνο που είχε. Η φωνή που ακούγεται στο οργανικό αυτό κομμάτι είναι του μπαρμπα Γιάννη από τις παλιές του κασέτες σε αποσπάσματα από την Διεθνή στα Ποντιακά και από παραδοσιακά τραγούδια της εποχής του.
Ο Σαραντάκος βρήκε και δημοσίευσε τους στίχους της Διεθνούς στα ποντιακά όπως τραγουδήθηκε την Πρωτομαγιά του 1925 στο Μοσχάτο στην Ελλάδα από Πόντιους πρόσφυγες. :
Γνεφίστεν σεις που ουσατώρα
Ημέραν κ’ είδατεν καλόν
Σα τέρτια πάντα και σα πείνας
Σκωθέστεν έρτεν ο καιρός
Σον παλαιόν κόσμον φωτίαν βάλτεν
Ας γίνεται σαχτάρ και νέον
Ας χτίζουμεν με καρδίαν
Εργάτ σκωθέστεν σο ποδάρ
Κανείς εμάς κι’ θα γλυτών μας
Νια βασιλιάντ κι νια θεοί
Αν θέλωμεν ελευθερίαν
Ας πολεμούμεν μοναχοί
Αμόν ανθρώπ’ και μεις ας ζούμε
και ας πατούμε το ζυγόν
Ας αρχινέβομεν σο έργον
Ως που’ν το σίδερον ζεστόν
Μόνον εμείς η εργατία
Οι δουλευτάν κι οι προκομέν
Θα βασιλεύομεν σον κόσμον
Αγάς κανείς κι θα πομέν’
Κι οντάς θα ρούζνε τα γιουλτουρούμια
Χαραμοφάγοι για τε σας
Δευτέρα θα έρτε παρουσία
Και ο παράδεισον σε μας
ΕΠΩΔΟΣ
Κ’ εν αούτον η μάχη
Όλων το υστερνόν
Φ’ εντερνασιονάλ εν
Εμάς που θα γλυτών’
—————————————————
Να και η Διεθνής στα αρχαία ελληνικά!!!
—————————————————
ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ᾼΣΜΑ ΔΙΕΘΝΕΣ
ὑπὸ τoῦ Εὐγενείου Ποττιὲρ καὶ τoῦ Πέτρου Δεγείτηρ συμποιεθέν
Στῆτε, τῆς γῆς ὦ ὑποταρτάριοι,
Στῆτε, τῆς πείνης ὦ ἐρέται
Ἐν τῷ κρατῆρι βρέμει ὁ λόγος
ἀφῖκται ἡ ἔκρηξις ἡ τελευταῖα.
Τὸν παρελθόντα χρόνον χρῆ ἀφανῖσαι
ὧ δούλων ὂχλοι στῆτε, στῆτε
Μεταθεμελιοῦται ὁ κόσμος
ἀντ’οὐδενὸς γενοῦμεν τὸ πᾶν.
Εἰς τὸν τελευταῖον ἀγῶνα
συνενοῦμεθ’ ὥστ’αὔριον
τῷ ᾍσματι τῷ Διεθνεῖ
συνενῷνται οἱ ἀνθρώποι
Εἰς τὸν τελευταῖον ἀγῶνα
συνενοῦμεθ’ ὥστ’αὔριον
τῷ ᾍσματι τῷ Διεθνεῖ
συνενῷνται οἱ ἀνθρώποι.
Ύψίστοι οὑχ ὑπάρχουσι σωτῆρες,
οὒτε θεοὶ οὒτε Καῖσαρ οὒτε δήμαρχοι,
ὁ ἑργάτης ἑαυτὸν διασῳζέσθω,
πάντων σωτηρίαν έψηφισάμεθα.
Ἳν’ἀποδώσῃ τὴν λείαν ὁ κλέπτης
καὶ εἰς δεσμοτήριον ἀπαχθῇ,
χρή φυσητήρια ἐμφυσῆσαι
καὶ χαλκεύειν τὸν σίδηρον θερμόν.
Εἰς τὸν τελευταῖον ἀγῶνα
συνενοῦμεθ’ ὥστ’αὔριον
τῷ ᾍσματι τῷ Διεθνεῖ
συνενῷνται οἱ ἀνθρώποι
Εἰς τὸν τελευταῖον ἀγῶνα
συνενοῦμεθ’ ὥστ’αὔριον
τῷ ᾍσματι τῷ Διεθνεῖ
συνενῷνται οἱ ἀνθρώποι.
Χειροῦσιν oἱ ἂρχοντες, ταράττει ὁ νόμος,
τιμήμασι φλεβοτομεῖται ὁ δυστυχής·
τoῦ πλουσίoυ oὐδέν ἐστι καθῆκον,
ἀλλὰ πτωχοῖς τὰ δίκαια κενολογία·
ἅλις ἐστιν ἡμῖν ἐπιτροπῆς·
ἄλλους νόμους ἀπαιτεῖ ἡ ἰσονομία
λέγουσα μέν οὐκ εἶναι δίκαια ἀκαθήκoντα
καθήκoντα δ’οὐκ εἶναι ἀδίκαια
Εἰς τὸν τελευταῖον ἀγῶνα
συνενοῦμεθ’ ὥστ’αὔριον
τῷ ᾍσματι τῷ Διεθνεῖ
συνενῷνται οἱ ἀνθρώποι
Εἰς τὸν τελευταῖον ἀγῶνα
συνενοῦμεθ’ ὥστ’αὔριον
τῷ ᾍσματι τῷ Διεθνεῖ
συνενῷνται οἱ ἀνθρώποι.
Φοβεροὶ ἰδεῖν ἐν τῇ ἀποθεώσει
oἱ μετάλλων καὶ σιδηροδρόμων
κύριοι, τὶ ἄλλο ἔπραττον
ἤ τοῖς ἐργάταις ἐξέκλεπτον;
ἐν τοῖς τοῦ τάγματος κιβωτοῖς
φυλάττεται νῦν τὰ τοῦ λεώ·
ἀλλ’ ἔκρινε ὁ λεὼς ἀνταπόδοσιν
πάντων ὧν οἱ ὠφείλεται
Εἰς τὸν τελευταῖον ἀγῶνα
συνενοῦμεθ’ ὥστ’αὔριον
τῷ ᾍσματι τῷ Διεθνεῖ
συνενῷνται οἱ ἀνθρώποι
Εἰς τὸν τελευταῖον ἀγῶνα
συνενοῦμεθ’ ὥστ’αὔριον
τῷ ᾍσματι τῷ Διεθνεῖ
συνενῷνται οἱ ἀνθρώποι.
Kαπνῷ ἐμέθυσκον ὑμᾶς οἱ βασιλεῖς!
Eἰρήνη ὑμῖν, τυράννοις πόλεμος!
Ἀνακηρύξαντες στρατιαῖς ἀπεργασίαν
τὰ ὄπλα καταθώμεθα, τὴν τάξιν λύσωμεν!
Ἐὰν διισχυρίσωνται οὗτοι οἱ ἀνθρωποφάγοι
ἀνηρωίζειν ἡμᾶς, ταχέως μαθήσονται
τὰ πυροβόλα εἶναι ἡμῶν στρατηγοῖς!
Εἰς τὸν τελευταῖον ἀγῶνα
συνενοῦμεθ’ ὥστ’αὔριον
τῷ ᾍσματι τῷ Διεθνεῖ
συνενῷνται οἱ ἀνθρώποι
Εἰς τὸν τελευταῖον ἀγῶνα
συνενοῦμεθ’ ὥστ’αὔριον
τῷ ᾍσματι τῷ Διεθνεῖ
συνενῷνται οἱ ἀνθρώποι.
Ἐργάται, ἀγροικοί ἐσμεν ἡμεῖς
τῶν ἐργατῶν μεγάλη στάσις!
Tοῖς ἀνθρώποις ἡ γῆ μόνον προσήκει,
καὶ σκευαγωγήσεται ὁ ῥᾴθυμος!
Πόσον τρέφονται ἡμῶν τῇ σαρκί,
ἀλλ’ἤν οἱ κόρακες καὶ γῦπες
μίας ἡμέρας ἀφανισθῶσιν,
ἀστράψει ὁ ἥλιος εἰς αἰεί!
Εἰς τὸν τελευταῖον ἀγῶνα
συνενοῦμεθ’ ὥστ’αὔριον
τῷ ᾍσματι τῷ Διεθνεῖ
συνενῷνται οἱ ἀνθρώποι
Εἰς τὸν τελευταῖον ἀγῶνα
συνενοῦμεθ’ ὥστ’αὔριον
τῷ ᾍσματι τῷ Διεθνεῖ
συνενῷνται οἱ ἀνθρώποι.
(Contributed by Riccardo Venturi)
Είναι πέντε ημέρες στα 30 πρώτα της wordpress αυτό το post. Του έπρεπε μια μικρή αναφορά από κάποιους που από επιφοίτηση και εντελώς τυχαία αποφάσισαν να ασχοληθούν με την «Διεθνή» στα ποντιακά.
Παράθεμα: -Η Διεθνής στα ποντιακά « Πόντος και Αριστερά
@16 Ιος, είναι δικαίωμά στον καθένα να αναφέρει τις πηγές του. Δεν μπορείς να το επιβάλεις. Νομίζω ήσουν λίγο αγενής.
Kanali, συγνώμη αν σ ενόχλησε το σχόλιό μου, αλλά μου αρέσει να τα λέω όπως είναι. Ο Σαραντάκος έπρεπε να αναφέρει το ποστ αυτό, εκτός αν έγινε επιφοίτηση, που σε αυτή την περίπτωση θα γράψει ευαγγέλιο και τότε θα ζητήσω και από αυτόν συγγνώμη.
Καλησπέρα σε όλους/ες
Έτσι, απλά διευκρινιστικά:
1) καλο το προβοκατοριλίκι, το έχω δει και αλλού και το είχα ξαναπεί αλλά ποσώς ενδιαφέρει σε κάποιους η αλήθεια (γενικά): ο Erodotos σαν μπλογκ και σαν συντελεστές δεν έχει καμμιά σχέση με τον κύριο Γκίκα. Κανείς από εμάς και κυρίως εγώ που το διαχειρίζομαι στο μεγαλύτερο του μέρος δεν έχουμε καν οργανωτική σχέση με το ΚΚΕ. Οπότε όσο και να προσπαθείτε ορισμένοι να απαξιώσετε μια άποψη που δεν σας βολεύει και δεν μπορείτε να απαντήσετε με επιχειρήματα με το να προβαίνετε σε τέτοιου τύπου λαθροχειρίες, συγνώμη άλλα τζίφος
2) Είναι τουλάχιστον βλακώδες να χαρακτηρίζετε κάποιον «σταλινικό» επειδή παρουσιάζει μια εκδοχή της ιστορίας -ας κρίνει ο καθένας μέσα από τη μελέτη της κάθε εκδοχης πια είναι σωστή- που απλά δεν σας βολεύει, δεν συμφωνείτε, κλπ κλπ…Το μόνο που κάνετε είναι να προσπαθείτε να απαξιώσετε τους αντιπάλους σας χαρακτηρίζοντάς τους «σταλινικούς». Είναι της μόδας άλλωστε. Όμως η ιστορική αλήθεια δεν είναι θέμα μόδας.
3) Το ΚΚΕ ΔΕΝ προσπαθεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, όπως κάποιοι ισχυρίζονται, όσον αφορά τη περίοδο 1922-1953 (τη περίοδο Στάλιν δηλαδή). Και ακόμα περισσότερο το συγκεκριμένο έργο «Οι έλληνες στη διαδικασία οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ». Το οποίο από ότι φαίνεται κανείς δεν μπήκε στον κόπο να του ρίξει καμιά ματιά. Τέσπα, εκεί παρουσιάζεται η πορεία των Ελλήνων της ΕΣΣΔ μέσα από όλες τις κοινωνικές-πολιτικές διαεργασίας, μέσα από έναν καταιγισμό αρχειακών πηγών, και όχι μόνο. ΔΕΝ αρνείται τις διώξεις. Εξηγεί γιατί έγιναν. Με τα λάθη, τις υπερβολές και τις δυσκολίες της ταξικής πάλης στην ΕΣΣΔ. Και θέτει και τα νούμερα στη σωστή τους βάση. Δεν ήταν οι κομμουνιστές αιμοδειψείς δολοφόνοι που δεν είχαν τίποτε καλύτερο να κάνουν από το να σφάζουν -και ιδιαίτερα τους πόντιους. Ας περάσουμε πια από τη μεταφυσική στην ιστορία.
Τέσπα, θα μπορούσα να πω πάρα πολλά, άλλα τα έχω ξαναπεί και η αλήθεια είναι πως αυτοί που δεν θέλουν να ακούσουν -ή δεν έχουν μάθει να ακούν- δεν πρόκειται να ιδρώσει τ’αυτί τους. Τα λέω περισσότερο για κάνενα άλλο/η που ειλικρινά ενδιαφέρεται για την ιστορική αλήθεια και θέλει να το ψάξει λίγο παραπάνω από τον τα «έτοιμα» του χυδαίου αντικομμουνισμού (που σερβίρουν εργολάβοι του αντικομμονισμού όπως ο κ. Αγτζίδης, ή οι εμπαθείς του Πόντος και Αριστερά)
Ευχαριστώ για το χρόνο σας και καλή συνέχεια
http://www.erodotos.wordpress.com
Aν θέλετε ρίξτε μια ματιά και σε αυτά:
@19 Ιος, η γνώμη μου είναι οτι εδώ κάνουμε το κέφι μας. Όλοι! Ως εκ τούτου «περί ορέξεως κολοκυθόπιτα».
erodotos ανόητε,
με τον τρόπο που αντιμετωπίζεις την κριτική προς το σταλινισμό, το μόνο που καταφέρνεις είναι να μας κάνεις ακόμα πιο αποφασιστικούς, γιατί βλέπουμε ότι αντί να υπάρχει περισυλλογή και εξαγωγή συμπερασμάτων, διαιωνίζεται η ανθρωποφαγία.
Χειρότερη υπηρεσία δεν θα μπορούσες να προσφέρεις στο κόμμα σου.
Μ-π
Και μιας ο erodotos περιφέρει γι άλλη μια φορά στο διαδίκτυο την πραμμάτια του, ας προτείνουμε και μεις κάτι:
-Η σφαγή του Κατίν, ο Πούτιν και οι κατάρες του Γκίκα!
-ΚΚΕ : Οι μισές αλήθειες του κυρίου Γκίκα
Εrodotos, μια τελευταία ερώτηση: Τι σου φταίει ο καημένος ο Γκίκας και τον εκθέτεις μ’ αυτόν τον άγαρμπο τρόπο. Έτσι όπως πάει θα τον πάρεις στο λαιμό σου και θα μας κάνεις να τον βάλουμε στο ίδιο πάνθεον με τον Πλεύρη και την ακροδεξιά.
Γι αυτό, κούλαρε λιγάκι και μη το παίζεις ενσάρκωση του Γιέζοφ…
Ωχ, τώρα το είδα αυτό!
Λοιπόν, διαβεβαιώνω τον αγαπητό Ioskefeos ότι όταν έκανα τη δική μου ανάρτηση δεν είχα δει ούτε τούτο εδώ το ποστ, ούτε το άλλο του αριστεροπόντιου, ούτε παρακολουθώ το τοπ-30 της wordpress.
Αν και αυτά θα έπρεπε να αρκούν κανονικά, συνεχίζω προσθέτοντας ότι όποιος έχει μάτια βλέπει ότι το δικό μου το ποστ δεν αναφέρει ούτε τη Διεθνή του Ταμτάκου ούτε την καταγραφή του Αποστολίδη, για τον απλούστατο λόγο ότι τα αγνοούσα. Το δικό μου ποστ βασίστηκε σε ένα απόκομμα εφημερίδας που βρήκα αποδελτιώνοντας παλιές αντιπροσφυγικές εφημερίδες (την Καθημερινή, που το σχόλιό της με οδήγησε στο άλλο απόκομμα, από τον Ριζοσπάστη, του Μαϊου 1925). Ο αντιπροσφυγικός ρατσισμός είναι θέμα που με απασχολεί: τις προάλλες είχα ανεβάσει κι άλλο σχετικό θέμα (τον Αγκόπ στην Αφγανιστανούπολη), επομένως δεν ήρθε καμιά επιφοίτηση. Ο κάθε ιστολόγος έχει 5-10-20 θέματα στα οποία επανέρχεται. Αλίμονο αν ήταν πριν δημοσιέψουμε κάτι, να γκουγκλίζουμε όλες τις λέξεις για να δούμε αν έχει κανείς ασχοληθεί με αυτό. Η πλάκα μάλιστα είναι ότι εγώ γκούγκλισα για να δω αν υπάρχει δημοσιευμένο το κείμενο, αλλά έβαλα την πρώτη λέξη (γνεφίστεν) που δεν υπήρχε, γιατί η βερσιόν του αριστεροπόντιου λέει «σκωθέστεν».
Οπότε, σε παρακαλώ να ζητήσεις συγνώμη.
Παιδιά συμβαίνουν αυτά στο διαδίκτυο. Δεν υπάρχει λόγος να χαλάτε τζάμπα τις καρδιές σας και τις σχέσεις σας.
-Ioskefeos θα έπρεπε να ζητήσεις συγγνώμη απ’ τον Σαραντάκο γιατί τον κατονόμασες και τον κατηγόρησες για ιδιοτέλεια. Από τη στιγμή που ξεκαθαρίζει στο σχ. 24 ποιά είναι η δικιά του θέση θα πρέπει να το δεχτείς.
-erodotos όποιος κι αν κρύβεσαι πίσω απ’ το νικ νέιμ, σου λέω αυτό που σου είπαν παραπάνω και άλλοι: εκθέτεις ανεπανόρθωτα τον κ. Γκίκα και προσφέρεις κάκιστη υπηρεσία στο ΚΚΕ με την εμπάθειά σου και τη στοχοποίηση ανθρώπων μόνο και μόνο γιατί έχουν διαφορετικές θέσεις από σένα.
erodotos, να γνωρίζεις και κάτι ακόμα.
Ότι αυτοί που μιλούν σήμερα για σταλινικές διώξεις και προσπαθούν να κατανοήσουν που στράβωσε το σοβιετικό πείραμα, είναι τα εγγόνια εκείνων των Ποντίων που στην Πρωτομαγιά του 1925 τραγουδούσαν τη Διεθνή, και τα παιδιά αυτών που μάτωσαν στην Αντίσταση καισ το Δεύτερο Αντάρτικο πιστεύοντας ότι παλεύουν για μια καλύτερη ζωή. Γι αυτούς η Αριστερά δεν είναι επαγγελματική υποχρέωση, ούτε καριέρα υπό την κάλυψη της όποιας νέας γραφειοκρατίας ελέγχει σήμερα μια σφραγίδα κενή περιεχομένου. Αριστερά για υατούς λέγεται ακόμα εκείνο το κίνητρο που κινητοποίησε τους παππούδες και τους πατεράδες.
Γι αυτό η ψυχρότητα και η κυνικότητα ερευνητών τύπου Γκίκα, που δεν έχουν αντίστοιχες οικογενειακές εμπειρίες σε βάθος χρόνου ή χυδαιότητες όπως η δικιά σου, δημιουργούν μεγάλη συναισθηματική ένταση και εν τέλει ενισχύουν την αποφασιστικότητα όσων ασχολούνται με τα θέματα αυτά καθώς και τη θέληση να επικεντρώσουν ακόμα περισσότερο τις δυνάμεις τους στην καταπολέμηση των δυσπλασιών που οδηγούν σε τέτοιες ανθρωποφαγικές συμπεριφορές σαν τις δικές σου.
Μ-π
M’ αφορμή την υβριστική παρέμβαση του «Ηρόδοτου», δεν μπορώ παρά να επισημάνω το αποτέλεσμα των νέων ιδεολογικών κατασκευών και των εντυπωσιακών μεταλλάξεων του μηχανισμού που φέρει το όνομα «ΚΚΕ».
Η έντασή του κατά αυτών που ασκούν ερευνητικό έργο πάνω στο σταλινικό φαινόμενο και η αγωνία του να πείσει τους αναγνώστες του για το ομοιόμορφό, συνεχές, άσπιλο και αμόλυντο παρελθόν του κόμματος το οποίο υπηρετεί, έρχεται σε αντίθεση ακόμα και με τοποθετήσεις σημαντικών ηγετών τους, όπως ο υπό παλιννόρθωση Νίκος Ζαχαριάδης -που προηγουμένως είχαν φροντίσει να τον καθαιρέσουν, να τον εξορίσουν στο Σουργκούτ της Σιβηρίας όπου και αυτοκτόνησε.
Ο Νίκος Ζαχαριάδης σε μια από τις τελευταίες του επιστολές-Διαθήκη, που έστειλε στον μόλις τοποθετηθέντα στη γενική γραμματεία του ΚΚΕ Χαρίλαο Φλωράκη, γράφει:
««Κάποτε θα πρέπει να ζητήσετε -ακόμα και με απόφαση συνεδρίου- όλα τα χαρτιά της Κομμουνιστικής Διεθνούς, της Κ.Ε. του ΚΚΣΕ, της Κα-Γκε-Μπε, που αφορούν το ΚΚΕ και το κίνημα, τους αγωνιστές μας που χάθηκαν εδώ στη Σιβηρία (σαν τον Κλειδωνάρη, Φλαράκο, Χαϊτά και άλλους πολλούς). Αυτή είναι ιερή υποχρέωσή μας. Το 1947 εγώ ζωντανούς βρήκα μονάχα δύο».
Για τις σταλινικές διώξεις μπορείτε να δείτε εδώ:
Παράθεμα: -Ένας “πετυχημένος” Πόντιος « Und ich dachte immer
1. Από τα σχόλια εδώ και στο tvxs αλλά και από τις αναφορές του erodotos, μου είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι erodotos και κ. Γκίκας ήταν το ίδιο πρόσωπο. Μάλλον λάθος κατάλαβα και απ’ ότι φαίνεται δεν ισχύει.
2. Η «κολεκτιβοποίηση» της ανθρώπινης ζωής και η ανάγνωση της ιστορίας μόνο μέσα από ενοποιημένες μαζικότητες με αποστροφή της ατομικής ευτυχίας και ευδαιμονίας δεν δίνουν πλέον σωστά στοιχεία ή μια καθαρή εικόνα του προτσές προς την ανώτερη κοινωνία όπως την περιέγραψαν οι κλασσικοί. Σήμερα, που υπάρχει η δυνατότητα να έχουμε στοιχεία της ύπαρξης ΕΝΟΣ ανθρώπου (πχ το έργο του, μια φωτογραφία του ή ακόμη και ένα βίντεο του), πρέπει η Ιστορία να μπορεί να απαντάει ΚΑΙ για την ΜΙΑ αυτή ζωή, σε ένα σύστημα εξουσίας (αστικό ή προλεταριακό ή ό,τι άλλο). Πολλές τέτοιες μαρτυρίες ίσως γράφουν και την πραγματική Ιστορία, αν ο ιστορικός κάνει τον κόπο να την κοιτά από την μεριά του ανθρώπου και όχι των αριθμών. Με λίγα λόγια αλλοιώς ανιχνεύει την Ιστορία ένας νεοφιλελεύθερος ιστορικός (του αρκούν μόνο ισολογισμοί, έσοδα, έξοδα, επιτόκια, κρατικά έγγραφα, κρατικές συμφωνίες κλπ) και αλλοιώς ένας μαρξιστής που πρέπει να ψάχνει μέσα στα γεγονότα και τον άνθρωπο, για να δικαιώσει τον ρόλο του σαν την κινητήρια δύναμη της ιστορίας.
3. Το κανάλι με τον Σαραντάκο δεν έχει κανένα θέμα.
Η σημερινή Ελευθεροτυπία σελίδα 62 με τίτλο «Ξυπνάτε απόκληροι του κόσμου» έχει αναφορά στο Κανάλι και στην Διεθνή
http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.home&id=209747
Κανάλι, εσύ μεν δεν έχεις θέμα με μένα, επειδή όμως οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους πρέπει να σου πω ότι εγώ δεν είμαι ικανοποιημένος από τη χλιαρή διατύπωσή σου στο 29.3, που σε συνδυασμό με όσα λες στο 18 αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να πήρα από σένα υλικό ή να εμπνεύστηκα το θέμα του ποστ μου, κάτι που δεν είναι αλήθεια. Λες στο 18 «δεν μπορώ να επιβάλω σε κανέναν να αναφέρει τις πηγές του» και στο 29 «εγώ δεν έχω θέμα με τον Σ.». Η ρετσινιά του Ioskefeos παραμένει, απλώς εσύ, από μεγαλοψυχία, δεν ενοχλείσαι. Εγώ σε ανάλογη περίπτωση θα έλεγα «εφόσον ο τάδε διαβεβαιώνει ότι δεν είχε δει το δικό μου ποστ, τον πιστεύω απόλυτα».
Eφόσον ο Σαραντάκος διαβεβαιώνει ότι δεν είχε δει το δικό μου ποστ, τον πιστεύω απόλυτα. Να με συγχωρέσει όμως που δεν ήμουν τόσο απόλυτος από την αρχή, αλλά μάλλον ο άνθρωπος είναι κυρίως ψυχολογία και ίσως να με πλήγωνε η ιδέα οτι ενώ είχα μέχρι προχτές 5000 κλικ σε αυτό το ποστ, δεν είχα ούτε ένα δικό του που τώρα απόλυτα με διαβεβαιώνει γι’ αυτό 😉
Αυτά δεν αναιρούν ότι :
-πιστεύω ότι έχει ο καθένας δικαίωμα να αναφέρει τις πηγές του ή όχι. Δεν μπορεί κανένας να το επιβάλει.
-το «κανάλι» με τον Σαραντάκο δεν έχει κανένα θέμα.
Παράθεμα: Μια άγνωστη εκδοχή της Διεθνούς « Und ich dachte immer
Εφημερίδα «Ελευθεροτυπία»
Δευτέρα 4 Οκτωβρίου 2010
o Μπεζεντάκος εκτελέστηκε από τους «σταλινικούς» στη Σοβιετική Ένωση; Την εκδοχή που θέλει τον Μπεζεντάκο εθελοντή στον εμφύλιο της Ισπανίας τον έχετε ακουστά; Παρ’όλα αυτά ΚΑΝΕΝΑ στοιχείο δεν υπάρχει για το που κατέληξε ο Μπεζεντάκος. Πως και πού πέθανε δηλαδή. Να υποθέσω ότι και τα ονόματα και η τύχη των υπολοίπων που δολοφονήθηκαν από τις «σκοτεινές» δυνάμεις του «διαβολικού σταλινισμού» βασίζονται σε αντίστοιχες ανακρίβειες για να μη πω ψεύδη; Διακρίνω μια ευκολία από ορισμένους να καταφεύγουν στην λασπολογία, στην παραπληροφόρηση και στην συκοφάντηση. Η κριτική επί της ουσίας όχι απλά είναι αποδεκτή αλλά επιβάλεται. Γιατί μέσα από την σύνθεση και την ανάλυση μπορεί να προχωρήσει η ανθρωπότητα μπροστά. Είμαι και πόντιος και κομμουνιστής. Οι δικοί μου ήρθανε από την περιοχή του Νοβοροσίσκ και ήταν extrem-χριστιανοί (και συνεχίζουν να είναι) και αντικομμουνιστές. Αν πίστευα άκριτα τα όσα μου λέγανε δε θα ήμουν τίποτα περισσότερο από ένα ακροδεξιό, φασιστικό ανδρείκελο που θα πήγαινα κάθε κυριακή στην εκκλησία και θα ήθελα να σφάξω όλους τους κομμουνιστές γείτονές μου. Και η ιστορία πάει έτσι: Η γιαγιά μου μου έλεγε ότι οι μπολσεβίκοι κάνανε την εκκλησία του χωριού, θέατρο (οι αντίχριστοι). Μεγαλώνοντας ρώτησα πόσες εκκλησίες είχε το χωριό. Η γιαγιά μου μου είπε 9. πόσα θέατρα; Σιωπή (η γιαγιά)…Κανένα μου είπε τελικά. Το να μετατραπεί λοιπόν μία εκκλησία από τις 9 σε θέατρο είναι ένα ακόμα σταλινικό έγκλημα; Δεδομένου ότι στα πρώτα χρόνια της επανάστασης δεν υπήρχαν χρήματα για να χτιστούν θέατρα, επιλέχθηκε αυτή η λύση για να ξεστραβωθεί και λίγο ο κοσμάκης. Θά’πρεπε επίσης να πιστεύω τον παππού μου (που τον υπεραγαπούσα) πως καβάλα στο άλογο μια φορά τον έπιασε η νύχτα και κοιμήθηκε στο δρόμο πεινασμένος. Το βράδυ ονειρεύτηκε τον Αι-Γιώργη να του φέρνει ψωμί και τυρί. Όταν ξύπνησε είχε δίπλα του ψωμί και τυρί. Τώρα, γιατί τα παιδάκια της Αφρικής όσα όνειρα και να δούνε το πρωί δεν υπάρχει τίποτα δίπλα τους παρά μόνο η προσμονή του θανάτου από πείνα, είναι άλλο θέμα. Μάλλον δεν πιστεύουν στον σωστό θεό. Και φτάνω στην τελευταία ιστορία. Το ’44 οι «κακοί κομμουνιστές-σταλινικοί» έπιασαν τον αδερφό της γιαγιάς μου και τον εκτέλεσαν. Όλα τα αδέρφια του πατέρα μου μεγάλωσαν με τον πόνο του αδικοχαμένου και γλυκού θείου. Μεγαλωσα και δε μπορούσα να χωνέψω την ιστορία. Έψαξα, έκανα έρευνα, και έμαθα άλλα όπως μπορείτε να φανταστείτε. Θα μου πείτε: :Γιατί πιστεύεις τους άλλους;» Δεν πιστεύω τους άλλους. Πιστεύω στα στοιχεία της έρευνας, που έμαθα να εμπιστεύομαι και ως επιστήμονας. Λοιπόν, φίλοι μου, μεταξύ άλλων, βρήκα μια φωτογραφία του «καημένου θείου» να ποζάρει όλος καμάρι ανάμεσα σε γερμανούς SS. Πήγα την φωτογραφία στον πατέρα μου…καταλαβαίνετε. Έκανα έρευνα σε όλη μου τη ζωή για την αλήθεια. Είμαι κομμουνιστής όχι γιατί οι κομμουνιστές είναι καλοί άνθρωποι ή κάνουν καλή παρέα. Είμαι κομμουνιστής γιατί θέλω να καταργηθεί η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Μιλάω με μαρξιστικούς όρους και όχι μεταφυσικούς. Σήμερα, που μας γυρνάνε στον εργασιακό μεσαίωνα, οι «σοσιαλιστές» του ΠΑΣΟΚ (διαφωνούντες και συμφωνούντες) αντί να κοιτάμε να ανατρέψουμε τον καπιταλισμό κοιτάμε να αναπαράγουμε την αστική προπαγάνδα. Και λεγόμαστε και αριστεροί. Ειρωνία. Τα λάθη, οι ανεπάρκειες και οι ελλείψεις του υπαρκτού σοσιαλισμού πρέπει να γίνουν λίπασμα για τις σοσιαλιστικές κοινωνίες που θα χτίσουμε. Εκτός και αν μας αρέσει ο καπιταλισμός. Ή ακόμα αν συνεχίζουμε να πιστεύουμε στα παραμύθια της σοσιαλδημοκρατίας περί τρίτου δρόμου. Όλη η ιστορία έχει να κάνει με το με ποιους είσαι. Ουδέτερος στο καμίνι της ταξικής πάλης δε μπορεί να υπάρξει.
Ο πιο τραγουδισμένος Έλληνας κομμουνιστής που χάθηκε στις σταλινικές εκκαθαρίσεις
“Αυγή” 10/01/2010
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΠΟΥΛΟΥ
Διαβάζοντας στην Kυριακάτικη Αυγή, στις 25 του Δεκέμβρη του 2009, το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Βλάση Αγτζίδη για τους αντιρατσιστικούς αγώνες του σοβιετικού ελληνισμού, αλλά και για το τραγικό τέλος πολλών Ελλήνων κομμουνιστών (παραθέτει και πίνακα 20 δολοφονημένων ανωτάτων στελεχών του ΚΚΕ), θυμήθηκα για άλλη μια φορά τον Μιχάλη Μπεζαντάκο ή Μπεζεντάκο. Είναι το παλικάρι που δραπέτευσε κατά τρόπο μυθιστορηματικό το 1931 από τις φυλακές Συγγρού και η απόδρασή του έγινε ένα από τα πιο αγαπημένα τραγούδια της Αριστεράς, που τραγουδιέται ώς τα σήμερα. Δεν ξέρω όμως πόσοι από εκείνους που το τραγουδούν γνωρίζουν για τον τραγικό χαμό του στις αφιλόξενες στέπες της Σιβηρίας.
Ο Μιχάλης Μπεζαντάκος ήταν ένας νέος Μανιάτης που κατοικούσε με την οικογένειά του στα Ταμπούρια του Πειραιά. Δούλευε εργάτης-τεχνίτης σε εργοστάσιο καρφιτσοβελονοποιίας. Από πολύ νωρίς ενστερνίστηκε την κομμουνιστική ιδεολογία και στην αρχή εντάχθηκε στον χώρο των τροτσκιστών. Ήταν γύρω στο 1930, τότε που στο ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα διεξαγόταν η «φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές». Τότε ο Τρότσκι είχε δηλώσει πως το καλύτερο τμήμα των οπαδών του ήταν εκείνο της Ελλάδας… Όταν μάλιστα την ίδια περίοδο ο δεύτερος, μετά τον Λένιν, δημιουργός της Οκτωβριανής Επανάστασης έφευγε κυνηγημένος ζητώντας καταφύγιο στη Δύση και πέρασε από το λιμάνι του Πειραιά, οι οπαδοί του στην Ελλάδα τον υποδέχθηκαν θερμά. Μαζί και ο Μιχάλης Μπεζαντάκος με την αδερφή του Κρυστάλλω, η οποία –όπως διηγείται αργότερα– του φίλησε και το χέρι…
Εκείνη την εποχή ήταν που ο Μπεζαντάκος βρέθηκε στις φυλακές Συγγρού, κατηγορούμενος για τον φόνο του Γυφτοδημόπουλου, ενός αστυνομικού που ανήκε στην «υπηρεσία διώξεως κομμουνιστών». Η κατηγορία ήταν πολύ σοβαρή, κι έτσι μπορούσε να καταδικαστεί ακόμα και σε θάνατο. Στο μεταξύ είχε εγκαταλείψει τον τροτσκισμό και είχε ενταχθεί στο Κομμουνιστικό Κόμμα.
Η απόδρασή του από τη φυλακή ήταν πράγματι εντυπωσιακή. Με τη βοήθεια των κρατούμενων συντρόφων του και χωρίς να γίνει αντιληπτός από τους φύλακες, με επιμονή και μέθοδο, άνοιξε σιγά σιγά μια τρύπα στον τοίχο της φυλακής. Το βράδυ της απόδρασης βάλανε στο κρεβάτι του ένα κούτσουρο και το σκέπασαν με κουβέρτες, έτσι που να φαίνεται πως κοιμάται άνθρωπος, για να μην τον αναζητήσουν αμέσως. Την άλλη μέρα που τον αναζήτησαν είχε κάνει φτερά…
Έτσι βρέθηκε στη Σοβιετική Ένωση όπως και πολλοί άλλοι κυνηγημένοι κομμουνιστές, ενώ στην Ελλάδα κυκλοφόρησε το γνωστό τραγούδι που ακόμα συγκινεί:
Οι αστοί τρομάξανε
και κάστρα φτιάξανε
να κλείσουν τα παιδιά των εργατών,
μʼ αυτοί με μια γροθιά
σπάζουνε τα δεσμά
τα κάστρα καταργούνε των αστών!
Και μες στο καρναβάλι
οι αστοί την πάθαν πάλι,
ο Μπεζαντάκος μάς άφησε γεια!
Παντού τρεξίματα
τελεγραφήματα,
πάλι ραπίσματα απʼ την εργατιά.
Τον είχανε κλεισμένο
διπλομανταλωμένο
να τον δικάσουνε σε θάνατο,
μʼ αυτός τρυπάει τον τοίχο
χωρίς κανέναν ήχο
και βρίσκουν κούτσουρο στο θάλαμο.
Στʼ άχυρα ψάχνουνε
ψύλλους για να ʼβρουνε
ζητούν τον ένατο και τους οχτώ
μʼ αυτοί είναι μακριά,
εβίβα βρε παιδιά,
Ζήτω το κόμμα μας το εργατικό!
Η τελευταία στροφή του τραγουδιού εννοεί τα οκτώ (ή εννέα) στελέχη (Β. Ασίκης, Α. Αποστόλου, Κ. Ευτυχιάδης, Π. Καρασκόγιας, Γ. Κολοζώφ, Μ. Μαρκοβίτης, Οικονομίδης, Παπαρήγας, Α. Χαϊτάς) που δραπέτευσαν εκείνη ακριβώς την περίοδο (Μάρτιος 1931) από τις ίδιες φυλακές και ορισμένοι καταφύγανε επίσης στη Σοβιετική Ένωση. Μαζί τους έφυγε και ο φρουρός τους, ο «κόκκινος δεκανέας».
Εκεί, στη χώρα του «υπαρκτού», όμως, άρχισε από την ομάδα του Στάλιν που επικράτησε απόλυτα στο Σοβιετικό Κόμμα, μια μαζική επιχείρηση διωγμών και εξόντωσης κάθε διαφωνούντα κομμουνιστή και όχι μόνο, χωρίς φυσικά να εξαιρεθούν οι ξένοι, μεταξύ των οποίων και οι Έλληνες, που πλήρωσαν πολύ ακριβά.
Ένα από τα θύματα αυτών των φοβερών διωγμών υπήρξε και ο Μιχάλης Μπεζαντάκος. Στην εξόντωσή του ίσως συνέβαλε και η προηγούμενη «θητεία» του στον τροτσκισμό, αν και, όπως είδαμε, τον εγκατέλειψε όταν ακόμη ήταν στην Ελλάδα. Όπως και να ‘χει, μια μέρα, εκεί στα 1936-1937, εξαφανίστηκε και από τότε κανένας δεν έμαθε τίποτα για την τύχη του.
Στην Ελλάδα όμως οι δικοί του άρχισαν να τον αναζητούν τόσο από τις επίσημες σοβιετικές αρχές, δηλαδή την πρεσβεία, όσο και από το ΚΚΕ. Και στις δύο περιπτώσεις παίρνανε την απάντηση πως πήγε εθελοντής στην Ισπανία και εκεί σε κάποια μάχη σκοτώθηκε χωρίς να καταγραφεί το όνομά του. Και έτσι πέρασε στα «επίσημα» χαρτιά.
Η πραγματικότητα είναι πως ο Μιχάλης Μπεζαντάκος δεν πήγε ποτέ στην Ισπανία. Κανένα στοιχείο δεν μας το βεβαιώνει. Αντίθετα, υπάρχουν σοβαρές μαρτυρίες για την εξαφάνισή του στη Σοβιετική Ένωση. Θα αναφέρω δύο. Η μία είναι του Σάββα Παλέ (Σγουρού), εθελοντή του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου. Η δεύτερη του Φυλακτόπουλου (Ψαρά), στελέχους του ΚΚΕ που έκαμε και αυτός για αρκετά χρόνια εξόριστος στη Σιβηρία.
Σύμφωνα με την αφήγηση του Σάββα Παλέ, ο Μπεζαντάκος εξεφανίστηκε όταν φοιτούσε στη Σχολή Αξιωματικών του Νοβοροσίκ. Ήταν τότε που όλοι οι καθηγητές της Σχολής αλλά και πολλοί μαθητές εκτελέστηκαν σαν τροτσκιστές. Μαζί με τον Μπεζαντάκο εξαφανίστηκε και ο συμφοιτητής του Μαρκοβίτης. Στην ίδια σχολή φοιτούσε και ο κύπριος Ευάνθης Νικολαΐδης. Αυτός πήγε στην Ισπανία, αλλά για τους δύο έλληνες συντρόφους του κράτησε για πάντα το στόμα του κλειστό…
Ο αγωνιστής Φυλακτόπουλος (πέθανε πριν από 15 περίπου χρόνια στην Ελλάδα) αφηγήθηκε τα παρακάτω, όπως τα άκουσε από τον Γρηγοριάδη, τον «κόκκινο δεκανέα», που όπως είδαμε δραπέτευσε μαζί με τους κρατούμενους κομμουνιστές από τις Φυλακές Συγγρού. Και αυτός πήρε τον δρόμο της εξορίας όταν πήγε στη Σοβιετική Ένωση. Σε ένα χωριό της Σιβηρίας που τον βάλανε να δουλεύει σαν νοσοκόμος, βρήκε σοβαρά άρρωστο τον Μιχάλη Μπεζαντάκο. Εκεί τον περιποιήθηκε και κατόρθωσε να τον κρατήσει στη ζωή για όσο καιρό έμεινε σʼ εκείνο το χωριό. Δυστυχώς, ύστερα από λίγο καιρό μεταθέσανε σε άλλο μέρος τον Γρηγοριάδη, και η κατάληξη του Μπεζαντάκου στάθηκε αναπόφευκτη. Έμεινε μονάχα το τραγούδι του. Αυτό θα συνεχίσει να ζει…
*Ο Δημήτρης Παλαιολογόπουλος είναι συγγραφέας.
Ο Μιχάλης Μπεζαντάκος. Η φωτογραφία από την «Ακρόπολι», 6.3.1932, όπου δημοσιεύεται πρωτοσέλιδη η είδηση της απόδρασής του από τις Φυλακές Συγγρού (Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ).
Νικολάι Μπουχάριν, «Το αλφάβητο του κομμουνισμού», η ελληνική έκδοση του 1930.
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=516106
Παράθεμα: -Και πάλι η διεθνής στα ποντιακά « Πόντος και Αριστερά