Η υπέρβαση και η απώθηση του ναζιστικού παρελθόντος στη Γερμανία – Μια ψυχολογική προσέγγιση

Μια ψυχολογική προσέγγιση για το ναζιστικό παρελθόν της Γερμανίας και γιατί σχετίζεται με την «συναισθηματική ακαμψία» των Γερμανών μπροστά στην τραγωδία που παράγουν οι πολιτικές λιτότητας στην Ελλάδα

Η ψυχολόγος και μόνιμος κάτοικος και πολίτης Γερμανίας Τριανταφυλλιά Thiesing-Κωστοπούλου εξηγεί σε αυτό το κατατοπιστικό κείμενο γιατί οι αναφορές στο ναζιστικό παρελθόν της Γερμανίας απωθούνται από τον γερμανικό λαό και πού οφείλεται η «συναισθηματική ακαμψία» μπροστά στην ολοκληρωτική καταστροφή που προκάλεσαν οι ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή η ίδια «συναισθηματική ακαμψία» που και σήμερα μετατρέπει τον Γερμανικό λαό σε τόσο αποδοτικό αλλά και τόσο τυφλό στον πόνο και στην καταστροφή που προκαλούν οι πολιτικές λιτότητας που επιβάλλουν οι ηγεσίες τους σε άλλους λαούς. Όπως στον Ελληνικό λαό.

της Τριανταφυλλιάς Thiesing-Κωστοπούλου

Πριν αρχίσω θέλω να τονίσω, πως πεποίθηση μου είναι, πως τα δίκαια αιτήματα ως προς της γερμανικές οφειλές προς την Ελλάδα στερούνται πολιτικής βούλησης τόσο από μεριάς της Γερμανικής κυβέρνησης, όσο και της ελληνικής.

Θέλω σήμερα να περιγράψω κάτι που πιστεύω πως μπορεί να είναι χρήσιμο, αν το λάβουμε υπόψη, έστω στο πίσω μέρος του μυαλού μας, στις διαπραγματεύσεις ή συνομιλίες μας με τους Γερμανούς, όταν προβάλλουμε τα δίκαια αιτήματα των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα.

Πέρυσι το Μάιο, ο Μανώλης Γλέζος απευθύνθηκε με μια συγκλονιστική επιστολή στους αναγνώστες της μεγάλης σε κυκλοφορία γερμανικής εφημερίδας «die Welt», που συγκίνησε κάθε Έλληνα που τη διάβασε.

Ωστόσο, τα σχόλια των Γερμανών αναγνωστών ήταν ως επί το πλείστων επικριτικά και σε κάποιο βαθμό, εμετικά. Διαβάζοντας τα σχόλια, έρχονταν συνεχώς στο νου μου, τα λόγια του εβραίου, Γερμανού ζωγράφου Μαξ Λίμπερμαν, που στις 30 Ιανουαρίου του 1933, στο αντίκρισμα των πυρσοφόρων, υμνητών του Χίτλερ, ξεστόμισε: «Μου είναι αδύνατο να φάω τόσο, όσο για να ξεράσω».

 

Κατά την προσωπική μου κρίση, η επιστολή του Μανώλη Γλέζου μίλησε στην ψυχή του μέσου Έλληνα. Μίλησε, όμως, και στην ψυχή του μέσου Γερμανού;

Εικάζω πως όχι, δεν μίλησε στην ψυχή του μέσου Γερμανού. Αντιθέτως, κινητοποίησε αντανακλαστικά άμυνας, τα οποία εκφράστηκαν με επίθεση, μείωση της προσωπικότητας του Έλληνα και με κατηγορίες ενάντιων του. Σε κάποια σχόλια μάλιστα, μού δημιουργήθηκε η εντύπωση πως δεν συγχωρούν στο Μανώλη Γλέζο ότι ακόμη ζει.

(Σχετικά με τις κατηγορίες ενάντια στους Έλληνες, έχω να πω πως δυστυχώς εκτός από την εξαιρετική δουλειά που έκαναν και συνεχίζουν να κάνουν τα Γερμανικά ΜΜΕ και η γερμανική κυβέρνηση προς αυτή την κατεύθυνση, μπορούν οι Γερμανοί να στηρίξουν τις κατηγορίες τους και στην πλέον έγκυρη πηγή, τον πρώην Έλληνα πρωθυπουργό, Γιώργο Παπανδρέου, που μίλησε με την τότε ιδιότητά του, με τα πλέον απαξιωτικά σχόλια για τους Έλληνες.)

Επιστρέφοντας στην επιστολή Γλέζου, αναρωτήθηκα: γιατί δεν άγγιξε τη ψυχή του μέσου Γερμανού; Για την απάντηση, θα βασιστώ στους δυο μεγάλους, Γερμανούς ψυχαναλυτές, την Margarete και τον Alexander Mitscherlich.

(Στο σημείο αυτό, να σας πω πως ο Alexander Mitscherlich κατέθεσε στη Δίκη της Νυρεμβέργης εναντίον συναδέλφων του ναζιστών, με αποτέλεσμα στη μεταπολεμική Γερμανία, που εννοείται πως προσπαθούσε να επουλώσει τις πληγές της, να μην τον αφήσουν να πάρει έδρα στο πανεπιστήμιο της Χαϊλδεβέργης, όπου δίδασκε. Τελικά κατόρθωσε να πάρει έδρα στη Φρανκφούρτη, καθώς ήταν φίλος των Αντόρνο και Χορκχάιμερ, αλλά και πάλι όχι ως καθηγητής ιατρικής, αλλά φιλοσοφίας)

Τη δεκαετία του ’60, δεν μπορούσε να βγει από το νου του Alexander Mitscherlich το ερώτημα:

Πώς μπορούν οι Γερμανοί, μετά από αυτά τα εγκλήματα να συνεχίζουν να ζουν κανονικά, σαν να μην είχαν οι ίδιοι καμία σχέση με τα όσα συνέβησαν;

Ως ψυχαναλυτής, είχε πάντα να κάνει με ασθενείς που ήταν αξιωματικοί των ναζί ή μέλη των SS.

Αυτό που τον απασχολούσε ήταν πως δεν φαινόταν να έχουν κανένα ίχνος τύψης, ενοχής ή ντροπής. Δεν μπορούσε να επεξηγήσει την έκταση της απάθειας και της ηθικής αδιαφορίας, μπροστά στη φρίκη της γενοκτονίας, επικεντρώνοντας στον αυταρχικό χαρακτήρα του γερμανικού λαού και στη λατρεία του προς την τάξη και την εξουσία.

Κατέληξε μάλιστα στο συμπέρασμα, πως αυτοί οι ασθενείς ήταν αντιπροσωπευτικοί για αυτό που χαρακτηρίζει το σύνολο της γερμανικής κοινωνίας και όχι μόνο μεμονωμένα περιστατικά. Τα αποτελέσματα όλης αυτής της εμπειρίας τους, το ζεύγος Mitscherlich τα δημοσίευσε το 1967, σε ένα βιβλίο που συγκλόνισε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλο τη μεταπολεμική γερμανική κοινωνία και που έγινε μπεστ σέλερ. Τίτλος του βιβλίου: «Η ανικανότητα του να πενθείς».

Στο βιβλίο αυτό οι Mitscherlich λένε:

«Ο πόλεμος είχε χαθεί. Τεράστιες οι καταστροφές στη Γερμανία και βουνό τα συντρίμμια. Και όμως το γεγονός αυτό δεν διείσδυσε πλήρως στη συνείδησή μας. Αμέσως, με τα πρώτα σημάδια επανενδυνάμωσης της πολιτικής μας επιρροής και της οικονομικής μας δύναμης, άρχισε να εκδηλώνεται όλο και περισσότερο πλέον ελεύθερα μια φαντασίωση για το τι συνέβη και όχι το τι πραγματικά συνέβη. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μέσα από αυτή την άρνηση του τι συνέβη στο τρίτο Ράιχ, απαλλαχτήκαμε την ίδια στιγμή και από το να αναγνωρίσουμε τις συνέπειες!

Από ένα επιθετικό έθνος, υπό τον οπισθοδρομικό εθνικοσοσιαλισμό, μετατραπήκαμε φαινομενικά σε ένα απολιτικό, συντηρητικό έθνος. Ένα έθνος που ανέπτυξε πάρα πολύ μικρό ψυχολογικό ενδιαφέρον για τα κίνητρα που το έκαναν υποστηρικτή ενός ηγέτη όπως ο Χίτλερ, που το οδήγησε στη μεγαλύτερη υλική και ηθική καταστροφή. Εξίσου μικρό ήταν και το ενδιαφέρον μας για την αναδιοργάνωση της κοινωνίας μας.

Τι κάναμε λοιπόν; Συγκεντρώσαμε όλη μας την ενέργεια στην αποκατάσταση των καταστροφών και στην επέκταση της βιομηχανικής δύναμης.

Η αποκατάσταση της οικονομίας ήταν το αγαπημένο μας παιδί. Η αγαπημένη μας ασχολία.

Αντί μιας πολιτικής επεξεργασίας του παρελθόντος, ως μια μικρή προσπάθεια επανόρθωσης, πραγματοποιήσαμε μια εκρηκτική ανάπτυξη της γερμανικής βιομηχανίας και μόνο!

Από την άλλη, είναι σαφές ότι η δολοφονία εκατομμυρίων ανθρώπων δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστεί. Ωστόσο, η απόκρουση της συλλογικής ενοχής, είτε ως ενοχή της πράξης είτε ως ενοχή της ανοχής, έχει αφήσει ανεξίτηλα τα ίχνη της στο χαρακτήρα μας.

Αυτό που παρατηρείται είναι πως όποτε παίζουν σημαντικό ρόλο ψυχολογικοί μηχανισμοί απόκρουσης, όπως άρνηση και απώθηση, στην επίλυση συγκρούσεων – είτε πρόκειται για άτομο είτε πρόκειται για συλλογικότητες – τότε σχεδόν πάντα περιορίζεται η αντίληψη της πραγματικότητας και εξαπλώνονται στερεοτυπικές προκαταλήψεις. Οι προκαταλήψεις αυτές προστατεύουν τη διαδικασία άρνησης και απώθησης, η οποία με τη σειρά της ενισχύει τις προκαταλήψεις.

Η υπέρβαση του παρελθόντος προϋποθέτει μια σειρά γνωστικών σταδίων. Ο Freud κατονομάζει τα στάδια αυτά ως «Ανάμνηση, επανάληψη, επεξεργασία»…

Αυτό που συμβαίνει είναι πως το περιεχόμενο μιας μοναδικής μνήμης, ακόμα κι αν συνοδεύεται από έντονα συναισθήματα, ξεθωριάζει γρήγορα. Γι’ αυτό είναι αναγκαίες οι επαναλήψεις εσωτερικών συγκρούσεων και η κριτική μελέτη αυτών, για να ξεπεραστούν οι δυνάμεις της αυτοπροστασίας, που λειτουργούν ενστικτωδώς και ασυνείδητα μέσω της λήθης, της άρνησης, της προβολής και άλλων παρόμοιων αμυντικών μηχανισμών.»

Η αλήθεια είναι πως για τη μεγάλη πλειοψηφία των Γερμανών, η περίοδος του ναζισμού αντιμετωπίζεται ως μια… ίωση, που πέρασε στην παιδική ηλικία, παρόλο που αρχικά υπό τη φροντίδα του «ηγέτη» ζούσε μια συλλογική ευχαρίστηση. Ήταν θαυμάσιο να πιστεύεις πως είσαι μέλος ενός εκλεκτού λαού, να πιστεύεις στην ιδέα του εαυτού σου ως υπερανθρώπου!

Αυτή η πίστη δεν κλονίστηκε οπωσδήποτε αργότερα.

Απόδειξη πως δημοσιεύσεις σε βιβλία και εφημερίδες με απόψεις πως ό, τι έγινε στο ναζιστικό παρελθόν, έγινε υπό την πίεση κακόβουλων εξωτερικών παραγόντων, βρήκαν μεγάλη ανταπόκριση στη μεταπολεμική Γερμανία. Τέτοια δημοσιεύματα συνέβαλαν στο να καταπραΰνουν πιθανές ενοχές ή και πιθανό αίσθημα ντροπής που πηγάζουν από το ναζιστικό παρελθόν.

Μια τέτοια στάση σημαίνει πως επιλέγουμε να μένουν στη μνήμη μας μόνο τα… κατάλληλα για μας κομμάτια του παρελθόντος. Γεγονότα, στα οποία εμπλεκόμαστε ενοχικά απωθούνται, η σημασία τους αναθεωρείται, η ευθύνη καταλογίζεται σε άλλους και σε καμία περίπτωση δεν δεχόμαστε πως συνδέονται με την ταυτότητά μας. Απεναντίας, οι νικηφόρες επιδρομές δοξάζονται, σπάνια μνημονεύεται η ανευθυνότητα απέναντι στη μεγαλομανία, που στο βωμό της θυσιάστηκαν εκατομμύρια άνθρωποι, ακόμη και Γερμανοί.

Στο διαχωρισμό σε ευχάριστα και μη ευχάριστα μνημονευμένα, καταναλώνεται πολύ σημαντική ποσότητα ψυχικής ενέργειας. Ψυχική ενέργεια που βοηθάει στην προστασία του εαυτού από σοβαρές, βαριές τύψεις, αλλά και αμφιβολίες ως προς την αυτοεκτίμηση. Και φυσικά δεν υπολείπεται αρκετή ψυχική ενέργεια και για την υπέρβαση του παρελθόντος. Το ότι στη μεγάλη μάζα του πληθυσμού παρατηρήθηκαν μόνο λίγα σημάδια μελαγχολίας ή θλίψης ή πένθους, αποδίδεται σε αυτή ακριβώς τη συλλογική άρνηση και απώθηση του παρελθόντος.

Αν θέλουμε να μιλήσουμε για ψυχολογικά συμπτώματα, μπορούμε ίσως να ερμηνεύσουμε το πείσμα με το οποίο άρχισε άμεσα η απομάκρυνση των συντριμμιών ως μια μανιακή κατάσταση. Το πείσμα, όμως, αυτό δεν ερμηνεύτηκε ως μανιακή κατάσταση, αλλά αποδόθηκε περισσότερο στην εργατικότητα των Γερμανών. Πάλι δηλαδή έχουμε αντιστροφή μιας δυσάρεστης αλήθειας σε προτέρημα.

Από τη μεριά μας, ίσως μπορούμε με αυτή τη μανιακή κατάσταση άμυνας να εξηγήσουμε το πώς η πληροφορία για το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία, δεν προκαλεί, ακόμη και σήμερα, την συγκίνηση ή παρόμοια συναισθήματα.

Αυστηρά μιλώντας, μπορούμε να πούμε πως οι Γερμανοί, για να διατηρούσουν μακριά από τον εαυτό τους το συντριπτικό φορτίο της ενοχής, αντέδρασαν κατ’ αρχάς, με συναισθηματική ακαμψία. Μ’ αυτή ακριβώς τη συναισθηματική ακαμψία αντίκρισαν τα βουνά των πτωμάτων, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, την εξαφάνιση Γερμανών στρατιωτών στην αιχμαλωσία, τις πληροφορίες για τη δολοφονία εκατομμυρίων Εβραίων, Πολωνών Ρώσων, τη δολοφονία των πολιτικών αντιπάλων από τις τάξεις των ίδιων των Γερμανών. Με αυτή την ακαμψία μπόρεσαν να αποστραφούν συναισθηματικά το παρελθόν. Ένα παρελθόν, που προβάλλεται πλέον ως κάτι εξωπραγματικό, σαν ένα όνειρο. Αυτή η στάση, έθεσε αυτόματα σε λειτουργία το μηχανισμό της εξουδετέρωσης και του σχεδόν ακόμη ορατού Γ΄ Ράιχ και στη συνέχεια επέτρεψε στους Γερμανούς, χωρίς σημάδια πληγωμένης περηφάνιας, να ταυτιστούν εύκολα με τους νικητές. Επιπρόσθετα, η αλλαγή ταυτότητας συνέβαλε στην αποτροπή της επιρροής των συναισθημάτων και οδήγησε στη μανιακή αναίρεση του παρελθόντος και την στροφή σε τεράστιες συλλογικές προσπάθειες προς την ανοικοδόμηση.

Αλλά και το ζεύγος Mitscherlich τονίζει πως αν οι Γερμανοί δεν καταφέρουν να απαλλαγούν από τις ιστορικές στερεοτυπικές προκαταλήψεις, θα μείνουν παγιδευμένοι σε ψυχοκοινωνική ακινησία, όπως ένας ασθενής με σοβαρή παράλυση. Και μέσα από αυτή την ψυχοκοινωνική ακινησία θα αντιμετωπίζουν τους ζώντες και επιζώντες. Όσο η συνεχής λογοκρισία της συνείδησής τους δεν επιτρέπει να ξεπηδήσει η οδυνηρή μνήμη, και όσο το παρελθόν δεν αντιμετωπίζεται στην αλήθεια του, δεν είναι δυνατό να αναπτυχθεί πένθος. Αντιθέτως, αναγκαία είναι μια συστημική και μακρόχρονη απελευθέρωση από αντικειμενικές σχέσεις με ανθρώπους και ιδανικά του παρελθόντος. Αν δεν γίνει αυτό, τότε θα συνεχίσουν να επιδρούν ασυνείδητα τα παλιά ιδανικά, που στον εθνικοσοσιαλισμό είχαν προκαλέσει την μοιραία στροφή της γερμανικής ιστορίας.

Οι Mitscherlich διατυπώνουν πως δεδομένης της ισχυρής ταύτισης με τον Χίτλερ, μετά τον πόλεμο και λόγω αυτής της απώλειας, οι Γερμανοί θα είχαν κάθε λόγο να πέσουν συλλογικά στην μελαγχολία ή να αναπτύξουν σοβαρές ψυχικές ασθένειες. Το ίδιο ισχύει και για το τεράστιο χρέος, που, το αργότερο το 1945, ήταν ορατό σε όλους. Ωστόσο, αυτό δε συνέβη.

Για τους Mitscherlich, ο λόγος είναι πως οι Γερμανοί συμπεριφέρθηκαν σαν μικρά παιδιά που έκαναν ένα λάθος. Και έτσι απλά, απώθησαν την ενοχή τους.

Και συνεχίζουν: Όπου υπάρχει χρέος, ενοχή , περιμένουμε μετάνοια και την ανάγκη για αποκατάσταση, για επανόρθωση. Όποιος υποστεί απώλεια, θρηνεί. Όταν τραυματίζεται το ιδανικό μας, είναι η ντροπή η φυσική συνέπεια. Ωστόσο, αυτό που έγινε ήταν πως η άρνηση επεκτάθηκε στις περιπτώσεις ενοχής, θλίψης και ντροπής. Οι Mitscherlich παρατηρούν πως η μνήμη χρησιμοποιείται μόνο ως εργαλείο συμψηφισμού της δικής τους ενοχής κατά την ενοχή του άλλου και όλα τα υπόλοιπα απωθούνται από αυτή.

Το συμπέρασμα των Mitscherlich είναι πως το κίνητρο γι’ αυτό που παρατήρησαν στη γερμανική κοινωνία, αποδίδεται καθαρά στην ανάγκη της αυτοπροστασίας. Αλλά οποίος δεν είναι σε θέση να θρηνήσει για την απώλεια του ηγέτη από τη μία πλευρά και για τα εκατομμύρια των θυμάτων από την άλλη, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ούτε το παρόν ούτε το μέλλον. Μένει εγκλωβισμένος στην ψυχολογική του ακαμψία.

Αν και το βιβλίο των Mitscherlich είναι από το 1967, μπορώ με ήσυχη τη συνείδηση να διατυπώσω πως ακόμη και σήμερα η πλειοψηφία της γερμανικής κοινωνίας είναι άκαμπτη ως προς το ναζιστικό παρελθόν και το χρέος που απορρέει από αυτό. Και δεν έχει αναπτύξει την ικανότητα να πενθεί. Έτσι εξηγώ και τα σχόλια των αναγνωστών στη Welt, σε σχέση με την επιστολή του Μ. Γλέζου.

Ο ρόλος των ΜΜΕ και της γερμανικής πολιτικής ως προς την κληρονομιά και το χρέος απέναντι στην Ελλάδα είναι γνωστός και δεν θα τον σχολιάσω. Θέλω μόνο να αναφερθώ στο ρόλο της παιδείας: Μέχρι σήμερα, μετά από 12 χρόνια σχολικής εκπαίδευσης, ο Γερμανός δεν διδάσκεται τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο σε όλο του το φάσμα. Το μάθημα της ιστορίας στα σχολεία περιλαμβάνει: άνοδο του φασισμού, αίτια κλπ., εισβολή στην Πολωνία, Στάλινγκραντ, εξόντωση των Εβραίων, ίσως και για πολιτικούς αντιπάλους των Ναζί, και το επόμενο κεφάλαιο είναι ο ψυχρός πόλεμος. Ο μέσος Γερμανός δεν γνωρίζει τίποτα για την κατοχή άλλων κρατών, όπως η Ελλάδα.

Ακόμη παρατηρώ πως η ελλιπής ενασχόληση με το ναζιστικό παρελθόν, η απώθηση οποιουδήποτε ίχνους λύπης ή μετάνοιας συνοδεύεται πλέον και με απόλυτη αδιαφορία. Χαρακτηριστικά αναφέρω το εξής παράδειγμα: λίγο πριν την επιστολή του Μανώλη Γλέζου, υπήρξε στην ίδια εφημερίδα μια συνέντευξή του. Σε αυτήν, ο Γλέζος αναφερόταν στον Μαξ Μέρτεν, τον Γερμανό υπεύθυνο για την εξόντωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης – γνωστό και ως «ο χασάπης της Θεσσαλονίκης». Υποθέτω πως ο δημοσιογράφος δεν άκουσε καλά το όνομα του σφαγέα «Μέρτεν», καθώς στο κείμενο έγραψε «Μέρτελ» και μάλιστα πολλές φορές. Φαίνεται, λοιπόν, πως ούτε ήξερε αλλά ούτε είχε καν την παραμικρή, έστω και δημοσιογραφική, περιέργεια να μάθει για ποιον Μέρτεν μιλούσε ο Γλέζος. Και έτσι ο Μέρτεν… έγινε Μέρτελ.

Και κλείνω λέγοντας πως η ενασχόληση με το ναζιστικό παρελθόν δεν επιφέρει πάντα μόνο θετικά αποτελέσματα: άνθρωποι που ασχολήθηκαν και πρωτοπόρησαν το Μάη το ’68 ενάντια στους ναζί πατεράδες τους ή υπήρξαν δριμείς κατήγοροι της δράσης τους, όπως ο ευρωβουλευτής Ντανιέλ Κον Μπεντιτ (γνωστός τότε και ως ο «κόκκινος Ντάνι») και ο πρώην υπουργός εξωτερικών της Γερμανίας, Γιόσκα Φίσερ, χρησιμοποίησαν το ναζιστικό παρελθόν για να πείσουν το γερμανικό λαό να πάρει μέρος ξανά σε έναν ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Τον πόλεμο ενάντια στη Γιουγκοσλαβία. Το επιχείρημα;… «Ως Γερμανοί έχουμε χρέος να μην επιτρέψουμε άλλο Άουσβιτς». Και έτσι, το «μετά το 45 ποτέ πια πόλεμος», μετατράπηκε από κεί και πέρα στο «κανένας πόλεμος χωρίς τη Γερμανία!». Και μάλιστα στο όνομα της αποφυγής ενός ακόμα Άουσβιτς.

(Ελπίζω να μην δημιουργήθηκε η εντύπωση πως κάνω διαχωρισμό σε κακούς Γερμανούς και καλούς Έλληνες. Θέλω απλώς να επιστήσω την προσοχή στο ότι είμαστε διαφορετικοί, χωρίς καμιά περαιτέρω αξιολόγηση.  Από τη δουλειά μου με ομάδες διαφόρων εθνικοτήτων γνωρίζω πως η άγνοια της διαφορετικής πολιτισμικής ταυτότητας του άλλου μπορεί εύκολα να σταθεί εμπόδιο στις μεταξύ τους διαπραγματεύσεις, με αποτέλεσμα να μην επιτευχθεί τελικά η λύση που και οι δυο μεριές επιδιώκουν.)

 

 

ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ ΟΦΕΙΛΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

(Σάββ. 03/01/15 – 19:14)

Του ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ Κ. ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ*

Η μόνη χώρα της ευρωζώνης, που δεν υπέγραψε την δανειακή σύμβαση Ελλάδας–χωρών ευρωζώνης (έχει επικρατήσει να αναφέρεται ως μνημόνιο Νο1) απευθείας με την Ελλάδα ήταν η Γερμανία (αντ’ αυτής υπέγραψε η γερμανική κρατική επενδυτική τράπεζα ειδικού σκοπού KFW). Ο προφανέστατος λόγος, είναι η ύπαρξη του γερμανικού κατοχικού δανείου και των γερμανικών επανορθώσεων (όχι οι γερμανικές κατοχικές αποζημιώσεις για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά την γερμανική κατοχή,  που πρέπει να διεκδικηθούν). Το ύψος τους κατά το έτος 2010, χωρίς συνυπολογισμό των τόκων, εκτιμάτο σε 162 δις ευρώ.

Η απόφαση της 19μελούς Διασυμμαχικής Επιτροπής των Παρισίων του 1946, καταλόγισε στη Γερμανία ότι οφείλει να καταβάλλει στην Ελλάδα:

– 7,1 δις δολάρια, αγοραστικής αξίας 1938, δηλαδή αξίας 108 δις ευρώ το 2010 χωρίς συνυπολογισμό των τόκων, που είναι επανορθώσεις για καταστροφές στις υποδομές κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής και οφείλονται στο ελληνικό δημόσιο.

– Το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο ύψους 3,5 δις δολαρίων, αγοραστικής αξίας 1938, δηλαδή αξίας 54 δις ευρώ το 2010 χωρίς συνυπολογισμό των τόκων. Το δάνειο αυτό, υπολογιζόμενο κάθε έτος, τόσο από την τράπεζα της Ελλάδας, όσο και από την γερμανική κρατική τράπεζα, προκάλεσε καθοριστικά την πείνα και τους εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς από την γερμανική κατοχή.

Η Γερμανία δεν έχει προβεί σε εξόφληση αυτών των αναγνωρισμένων οφειλών της προς την Ελλάδα, ενώ έχει εξοφλήσει όλες ανεξαιρέτως τις χώρες με τις οποίες βρέθηκε σε εμπόλεμη κατάσταση. Και τα δύο αυτά ποσά δεν έχουν παραγραφεί, ούτε μπορούν να παραγραφούν, γιατί είναι αναγνωρισμένες οφειλές με διεθνείς συμφωνίες και διεθνείς συμβάσεις και είναι αρκετή η έγγραφη απαίτησή τους από την  εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση. Εάν αυτό συνέβαινε και η γερμανική κυβέρνηση αρνιόταν την καταβολή τους, η όποια ελληνική κυβέρνηση θα στοιχειοθετούσε δικαίωμα προσφυγής στα διεθνή δικαστήρια και αναμφισβήτητης δικαίωσής της για την λήψη τους.

Η σχετική δανειακή συμφωνία του αναγκαστικού γερμανικού κατοχικού δανείου υπογράφηκε την 14/3/1942 από τους πληρεξούσιους της Γερμανίας και της Ιταλίας στην Ελλάδα, Άλτενμπουργκ και Γκίτζι. Η Ελλάδα δεν είχε προσκληθεί και δεν ήταν παρούσα. Στην Ελλάδα την ανακοίνωσε μετά από εννιά μέρες ο Άλτενμπουργκ με την ρηματική διακοίνωση 160/23-3-1942 και ο Γκίτζι με το σημείωμά του Νο4/6406/461/23-3-1942.

1941-1944 – Μέρες Γερμανικής Κατοχής. Η καθημερινότητα των Ελλήνων

 

 

 

Η Ελλάδα δε χρωστάει. Της χρωστάνε!!! (Επερώτηση του ΣΥΡΙΖΑ)

Tην Τετάρτη 24 Απρ. η συζήτηση στη Βουλή για τις γερμανικές αποζημιώσεις
«Η Ελλάδα δε χρωστάει. Της χρωστάνε»

Ημερομηνία: 12/04/2013 14:13

Την ερχόμενη Τετάρτη θα συζητηθεί τελικά η επίκαιρη επερώτηση 60 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ που είχε κατατεθεί στις 10 Οκτωβρίου 2012 για τις οφειλές της Γερμανίας προς την Ελλάδα. Η συζήτηση είχε προσδιοριστεί για σήμερα, αλλά αναβλήθηκε μετά από παρέμβαση του υπουργού Εξωτερικών, Δημ. Αβραμόπουλου

Έπειτα από αίτημα του υπουργού Εξωτερικών, Δημ. Αβραμόπουλου, η συζήτηση της επίκαιρης επερώτησης 60 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ για τις γερμανικές αποζημιώσεις αναβάλλεται για την επόμενη Τετάρτη 24 Απριλίου. Η κατάθεση της ερώτησης είχε γίνει τον περασμένο Οκτώβριο.

Tο πλήρες κείμενο της Επίκαιρης Επερώτησης:

Προς τους  Υπουργούς:  Εξωτερικών, Οικονομικών και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

 

Μανώλης Γλέζος «Και ένα μάρκο να ήταν…» Παρουσίαση του βιβλίου Δευτέρα 18/12/2012

Το βιβλίο του Μανόλη Γλέζου, για τις οφειλές της Γερμανίας προς την Ελλάδα, με τίτλο «Και ένα μάρκο να ήταν…» (Εκδόσεις Λιβάνη), παρουσιάστηκε απόψε στην ασφυκτικά κατάμεστη αίθουσα του Πολεμικού Μουσείου.

Ένα βιβλίο εργαλείο και οδηγός, με επιχειρήματα και τεκμηρίωση, όπως χαρακτηρίστηκε από όλους τους ομιλητές, βουλευτές όλων των κομμάτων, (εκτός από το ΚΚΕ), που τόνισαν την ανάγκη αποκατάστασης της αδικίας και για λόγους ηθικούς, όχι μόνο οικονομικούς, εις βάρος της Ελλάδας και κατέθεσαν προτάσεις για το άνοιγμα ενός δρόμου προς τη δικαίωση.

Βασικότερη πρόταση ήταν η σύσταση μιας διακομματικής επιτροπής στη Βουλή η οποία θα εξετάσει και θα προωθήσει το θέμα αυτό. Μιας επιτροπής που, όπως είπε και ο Μανόλης Γκλέζος, θα μπορούσαν να συστήσουν και οι «εκπρόσωποι» των κομμάτων, ένα «προζύμι» όπως το χαρακτήρισε, που ο ίδιος επέλεξε να μιλήσουν απόψε στην παρουσίαση. «Γιατί η δικαίωση των αγώνων μου είναι να αποκατασταθεί η αδικία», είπε ο ίδιος.

Πηγή: ΑΜΠΕ

Δευτέρα 17/12/2012 Αμφιθέατρο Πολεμικού Μουσείου

Ραντεβού-έκπληξη Γλέζου-Ράιχενμπαχ για τις γερμανικές αποζημιώσεις

Η είδηση έγινε γνωστή με ένα λιτό δελτίο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ: ο επικεφαλής της Ομάδας Δράσης της ΕΕ για την Ελλάδα, Χορστ Ράιχενμπαχ, συναντήθηκε χθες με τον Μανώλη Γλέζο!

Η έκπληξη μεγάλη, πολύ περισσότερο επειδή το ραντεβού με πρωτοβουλία του Γερμανού αξιωματούχου, ο οποίος ήθελε, λέει, να ενημερωθεί από τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ για το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων της Γερμανίας προς την Ελλάδα…

Stern: Η Γερμανία οφείλει 370 δισ. στην Ελλάδα

 

 

Το θέμα των πολεμικών αποζημιώσεων της Γερμανίας προς την Ελλάδα από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ανοίγει ξανά το γερμανικό περιοδικό Stern, τονίζοντας ότι το Βερολίνο δεν δικαιούται να έχει απαιτήσεις από την χώρα μας καθώς χρωστάει 370 δισ. σε αποζημιώσεις.

Το δημοσίευμα αναφέρει πως το ποσό που έδωσε η Γερμανία στην Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια με τη μορφή δανείων ανέρχεται στα 37 δισ. Ποσό που είναι ελάχιστο όπως επισημαίνει «σε σχέση με τα 300 δισ. ευρώ που οι Έλληνες θα ήθελαν να εισπράξουν από τους Γερμανούς. Αυτό το ποσό το γνωρίζει κάθε Έλληνας μαθητής. Είναι αυτό που θα έπρεπε να δώσει η Γερμανία στην Ελλάδα για τις καταστροφές και τις θηριωδίες κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου».

Αυτά είναι «απλά μαθηματικά για απλούς ανθρώπους και όχι για πολιτικούς» υπογραμμίζει το δημοσίευμα του Stern, που σημειώνει ακόμα πως αν συνυπολογιστούν και οι τόκοι τότε το συνολικό χρέος της Γερμανίας προς την Ελλάδα ανέρχεται στα 370 δισ. ευρώ. Όμως, συνεχίζει το άρθρο «για τη Γερμανία δεν υπήρξε ποτέ και ούτε υπάρχει θέμνα αποζημιώσεων» καταλήγει τονίζοντας πως δεν θα πρέπει να περιμένει κανείς εντυπωσιακές αποφάσεις από τις συνομιλίες για τις αποζημιώσεις καθώς το Βερολίνο δεν θέλει να υπάρξει προηγούμενο…

Πηγή:  «iefimerida» –> εδώ

 

 

Διαβάστε επίσης

Kanali : Γράμματα από την Χάγη –> εδώ

Kanali : Το δόγμα Τρούμαν –> εδώ
Kanali : Κατοχικό Δάνειο: Μιά Άγνωστη Αλήθεια –> εδώ

Kanali : Το κατοχικό δάνειο –> εδώ
Προλεταριακή Σημαία –> εδώ

Το Μπλόκο της Κοκκινιάς. Πέμπτη 17 Αυγούστου 1944

Μια μέρα αντιφασιστικής μνήμης…

 

 

Κοντά στις 2:30 το πρωί ξεκινά το δράμα της ομαδικής σφαγής που θα ακολουθήσει όταν ανέβει ο ήλιος ψηλά. Δεκάδες γερμανικά καμιόνια περικυκλώνουν τις γύρω περιοχές που περικλείουν την Κοκκινιά, από Κορυδαλλό, Αιγάλεω, Δαφνί και Ρέντη μέχρι Κερατσίνι, Φάληρο και Πειραιά, ο κλοιός σφίγγει. Μαζί με τους Ναζί κατακτητές καταφθάνει στην προσφυγούπολη του Πειραιά, τη «Μικρή Μόσχα», όπως είχαν βαπτίσει την Κοκκινιά, και το μηχανοκίνητο τμήμα του δοσίλογου Ν. Μπουραντά. Περί τους 3.000 βαριά οπλισμένους με πολυβόλα, όλμους, μυδράλια, ταχυβόλα, αυτόματα, Γερμανούς και Έλληνες ταγματασφαλίτες κυκλώνουν την πόλη που εκείνη την ώρα κοιμάται.

Μετά τις 6:00 π.μ. ακούγονται τα «χωνιά» στους δρόμους της Κοκκινιάς. Όχι τα χωνιά της ΕΠΟΝ και του ΕΛΑΣ που καλούσαν κάθε τόσο τον Κοκκινιώτικο λαό σε αντίσταση και του έδιναν κουράγιο, μα τα χωνιά των ταγματασφαλιτών: «Προσοχή-προσοχή! Σας μιλάνε τα τάγματα ασφαλείας. Όλοι οι άνδρες από 14-60 ετών να πάνε στην πλατεία της Οσίας Ξένης για έλεγχο ταυτοτήτων. Όσοι πιαστούν στα σπίτια τους θα τουφεκίζονται επί τόπου». Πανικός σε κάθε σπίτι και σε κάθε δρόμο της πόλης. Μερικοί κρύβονται όπως-όπως σε στέγες, καταπακτές, πηγάδια, όπου βρουν. Με υποκόπανους γκρεμίζονται οι πόρτες των φτωχών παραγκόσπιτων και με βρισιές και κλωτσιές σέρνονται κυριολεκτικά προς τον τόπο του Μαρτυρίου, εκατοντάδες συμπολίτες μας αγωνιστές. Αρκετοί ήταν εκείνοι που δεν υπάκουσαν στην εντολή και εκτελέστηκαν επί τόπου στα σπίτια τους.

Οι γυναίκες με τα παιδιά κλαίνε και οδύρονται ακολουθώντας με αγωνία τους δικούς τους ανθρώπους. Οι Γερμανοί αρχίζουν να καίνε τα σπίτια. Οι ταγματασφαλίτες μπαίνουν στα σπίτια και αρπάζουν ότι βρουν, καταστρέφουν, καίνε, βρίζουν και χτυπούν τα γυναικόπαιδα. Η μικρή αντίσταση που πρόλαβαν να δεχτούν από ομάδες ΕΛΑΣιτών πνίγεται στο αίμα. Οι πρώτοι νεκροί πέφτουν σε διάφορους δρόμους.

Γύρω στις 8.00 π.μ. η πλατεία της Οσίας Ξένης, αλλά και οι γύρω δρόμοι, έχουν γεμίσει από κόσμο. Περίπου 25.000 άτομα. Χωρίζονται κατά ομάδες σε πεντάδες με κενά μεταξύ τους για να μπορούν οι δήμιοι και να υποδεικνύουν όποιον θέλουν. Η εντολή είναι να κάθονται γονατιστοί με ψηλά το κεφάλι. Η ζέστη αφόρητη και αρκετοί είναι αυτοί που λιποθυμούν και ζητούν εναγωνίως λίγες σταγόνες νερό. Όσες γυναίκες προσπαθούν να πλησιάσουν τους κρατούμενους προσφέροντάς τους από τις πήλινες στάμνες λίγο νερό, κακοποιούνται μπροστά σε όλους.

Από τον Απρίλιο 1941 ως τον Οκτώβριο 1944 η Γερμανική Κατοχή ρήμαξε την Ελλάδα ως εξής

.

…Όταν οι απελευθερωτικές δυνάμεις εισήλθαν στην Ελλάδα διαπίστωσαν ότι με την υποχώρηση των Γερμανών είχε καταστραφεί σχεδόν το σύνολο των σιδηροδρομικού δικτύου, των δρόμων, των λιμενικών εγκαταστάσεων, των επικοινωνιών, και της Εμπορικής Ναυτιλίας. Περισσότερα από χίλια χωριά είχαν καεί. Ογδόντα πέντε τοις εκατό των παιδιών είχαν φυματίωση. Τα ζωντανά, τα πουλερικά, καθώς και τα υποζύγια είχαν σχεδόν εξαφανιστεί. Ο πληθωρισμός είχε εξαφανίσει σχεδόν όλες τις οικονομίες…

Τρούμαν.  Απόσπασμα από το “Δόγμα Τρούμαν” 

Το “Δόγμα Τρούμαν” –> εδώ

 

 

.

Οι Γερμανοί, μέχρι την τελευταία στιγμή που έφυγαν και από την πρώτη που ήρθαν, ενδιαφέρονταν  μόνο για τα δικά τους συμφέροντα με απάνθρωπο τρόπο σε βάρος των Ελλήνων.

Μετά την απελευθέρωση η απόφαση 69884/17-54-1945 του Υπουργού Οικονομικών συνιστούσε μια επιτροπή για να εκκαθαρίσει τους λογαριασμούς του Clearing Γερμανίας από τα ποσά τα οποία έπρεπε να αναγνωρισθούν υπέρ της Ελλάδος και με τα οποία κακώς την είχαν επιβαρύνει οι Γερμανοί κατά την κατοχή. Εκεί φαίνονται όλα και οι απάτες των Γερμανών που χρέωναν στην Ελλάδα εισαγόμενα εμπορεύματα από Γερμανία τα οποία όμως κατανάλωναν οι Γερμανικαί  Στρατιωτικαί  Αρχαί όπως και ΔΕΝ κατέγραφαν Ελληνικά εμπορεύματα που έβγαιναν προς Γερμανία…

Μέχρι και τα έξοδα κατοχής στρατευμάτων Γερμανίας και Ιταλίας πλήρωνε ο Ελληνικός λαός…

Από το Απρίλιο 1941 (71 χρόνια πριν) μέχρι Οκτώβριο 1944 που έφυγαν και «ξεβρώμισε» ο τόπος από τους Γερμανούς κατακτητές η κυκλοφορία της Δραχμής αυξήθηκε κατά 8.276.000 φορές (οκτώ εκατομμύρια διακόσιες εβδομήντα εξ χιλιάδες φορές)! Η τιμή της χρυσής λίρας ανέβηκε κατά 1.633.540.000 φορές (ένα δισεκατομμύριο εξακόσια τριάντα εκατομμύρια πεντακόσιας σαράντα χιλιάδες φορές). Οι τιμές των αγαθών πέρασαν αυτές τις αυξήσεις ανεβαίνοντας κατά δυο δισεκατομμύρια τριακόσια πέντε εκατομμύρια εννιακόσιες ογδόντα τέσσερις χιλιάδες φορές (2.305.984.000)!

Αυτά τα νούμερα θα πρέπει να τα θυμούνται όλοι οι Έλληνες κάθε Απρίλιο μήνα. Θα πρέπει επίσης να θυμούνται αυτά που τράβηξαν σε θανάτους και βασανιστήρια οι Έλληνες, και δυστυχώς να μην ξεχνάνε τους Δοσίλογους, τους συμπράξαντες, τους μαυραγορίτες…

Μαυραγορίτες έχουμε και σήμερα στη Χρηματιστηριακή αγορά και συνεργαζόμενους πολλά παιδιά εκείνων των τρισάθλιων που συμμάχησαν για να πλουτίσουν.

Επισκεφθείτε  και το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στο κτίριο ΕΘΝΙΚΗΣ ασφαλιστικής στην οδό Κοραή, στα υπόγεια (ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

 

.

Πηγή «NextDeal» –> εδώ

.

Tο γερμανικό θαύμα οφείλεται στη μη αποπληρωμή των χρεών μετά τους δύο πολέμους

Δισέλιδο αφιέρωμα έχει η γαλλική εφημερίδα La Croix, η οποία στον πρωτοσέλιδο τίτλο, αναρωτιέται «Η Γερμανία είναι στα αλήθεια χώρα- μοντέλο;», ενώ στις εσωτερικές σελίδες της φιλοξενεί εκτενές άρθρο για τα χρέη της Γερμανίας προς τις χώρες που ζημίωσε κατά τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους.

Στο άρθρο αναπτύσσονται οι θέσεις του Γερμανού ιστορικού και καθηγητή στο London School of Economics Αλμπρεχτ Ρίτσλ. Σύμφωνα με τον καθηγητή, «το γερμανικό οικονομικό θαύμα μετά τον Πόλεμο, οφείλεται στη μη αποπληρωμή των χρεών της χώρας του μετά από δύο Παγκοσμίους πολέμους».

«Η ειρωνεία της ιστορίας είναι», όπως εξηγεί ο καθηγητής, «ότι από μια αντιστροφή των δεδομένων, η Γερμανία ξαναβρίσκεται απέναντι στους Ευρωπαίους εταίρους της στην κατάσταση στην οποία βρίσκονταν οι τελευταίοι, μετά το πέρας του Πρώτου και του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου: μια χώρα-πιστωτής που θα πρέπει να επιλέξει κατά πόσο θα απαιτήσει να την ξεπληρώσουν ή όχι».

Γλέζος : 168 δις χωρίς τόκους οι γερμανικές αποζημιώσεις

Ο Μανώλης Γλέζος καλεσμένος στο πρωινό του ΑΝΤ1 και στον Γιώργο Παπαδάκη, ήταν καταπέλτης και εξήγησε με απλά λόγια το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων.
Περιέγραψε το χρέος που είναι διπλό, προς την ελληνική κυβέρνηση και προς την τράπεζα της Ελλάδας.

Ο κ. Γλέζος ανέφερε ότι η διασυμμαχική επιτροπή το 1946, καθόρισε το ύψος του χρέους προς την Ελλάδα.

Μάλιστα δήλωσε ότι η Γερμανία ξεκίνησε να πληρώνει τις οφειλές της με την καταβολή δυο δόσεων !!! Τι έγινε μετά και γιατί σταμάτησε, κανείς δεν ξέρει.

Σε ερώτηση του κ. Παπαδάκη αν συναντήθηκε, αν είχε συνεργασία με τον κ. Παπαδήμο όταν ήταν διοικητής της τράπεζας της Ελλάδας, για το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων, είπε:
«Ναι συναντήθηκα με τον κ. Παπαδήμο και του ζήτησα να μας δώσει στοιχεία για το χρέος και μου απάντησε, θα πρέπει να μου δώσει εντολή η κυβέρνηση…»

Καλώ λοιπόν τον κ. Παπαδήμο να δώσει εντολή στον διευθυντή της τράπεζας να μας δώσει τα στοιχεία».

Τέλος ο κ. Γλέζος ανέφερε ότι «οι Γερμανοί θέλουν να μας τιμωρήσουν γιατί είμαστε η μόνη χώρα που τους σταμάτησε, που γκρεμίσαμε το αήττητο του άξονα το 1941. Θα έπρεπε να μας χρωστούν ευγνωμοσύνη γιατί συμβάλαμε να εκδιωχθεί ο φασισμός από την χώρα τους»

Το ύψος των οφειλών των γερμανικών αποζημιώσεων, ανέρχεται σήμερα στα 168 δις ευρώ χωρίς τόκους!!!

Πηγή –> εδώ

.

Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης Οφειλών της Γερμανίας προς στην Ελλάδα

.

…Όταν οι απελευθερωτικές δυνάμεις εισήλθαν στην Ελλάδα διαπίστωσαν ότι με την υποχώρηση των Γερμανών είχε καταστραφεί σχεδόν το σύνολο των σιδηροδρομικού δικτύου, των δρόμων, των λιμενικών εγκαταστάσεων, των επικοινωνιών, και της Εμπορικής Ναυτιλίας. Περισσότερα από χίλια χωριά είχαν καεί. Ογδόντα πέντε τοις εκατό των παιδιών είχαν φυματίωση. Τα ζωντανά, τα πουλερικά, καθώς και τα υποζύγια είχαν σχεδόν εξαφανιστεί. Ο πληθωρισμός είχε εξαφανίσει σχεδόν όλες τις οικονομίες…

Τρούμαν.  Απόσπασμα από το “Δόγμα Τρούμαν” 

.

Αυτές τις μέρες διεξάγεται η δίκη στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τα θύματα του Ναζισμού και τις Γερμανικές αποζημιώσεις. Η δικαίωση των Ελλήνων θυμάτων του Ναζισμού μέσω των Ιταλικών δικαστηρίων, έχει οδηγήσει την υπόθεση στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, στο οποίο προσέφυγε η Γερμανία για να ακυρώσει τις αποζημιώσεις και το οποίο ξεκίνησε τη σχετική δικαστική διαδικασία τη Δευτέρα 12/09.

Την ίδια ώρα, ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα το μέγα θέμα του ανεξόφλητου αναγκαστικού Κατοχικού Δανείου της χώρας μας προς τη Γερμανία και των γερμανικών επανορθώσεων για τις κατοχικές καταστροφές στη χώρα μας, αφού η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα η οποία δεν έχει λάβει ως αποζημίωση ούτε ένα ευρώ.

Η μέχρι τώρα παθητική, δυστυχώς, στάση όλων των ελληνικών κυβερνήσεων, στο μέγιστο αυτό Εθνικό θέμα, ήρθε η ώρα να γίνει ενεργητική.

Είναι απόλυτη ανάγκη, από σήμερα, οι Υπουργοί Δικαιοσύνης, Εξωτερικών και Οικονομικών, τουλάχιστον, να παρακολουθήσουν αυτή την πολυσήμαντη για τα εθνικά μας συμφέροντα δίκη στη Χάγη. Η παρουσία τους δεν θα είναι τιμή μόνο, για τα θύματα του Ναζισμού, αλλά, επι τέλους θα καταδείξει στους Δικαστές της Χάγης και στην παγκόσμια κοινή γνώμη, την αποφαστικότητα της Ελληνικής Πολιτείας να στηρίξει δυναμικά τις διεκδικήσεις των συγγενών των ελλήνων θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας για ηθική και υλική αποζημίωση. Αυτή η δίκη στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, στις σημερινές συνθήκες, έχει τεράστια σημασία για το παρόν και το μέλλον της Πατρίδας μας.